MediaNostalgie

Politie Nijmegen
door Nico Fintelman (Smits)

Het mag niet - Deze website besteed op diverse manieren uitgebreid aandacht aan de voormalig landpiraten in Nederland. Een fenomeen dat met name in de jaren tachtig erg populair werd ondermeer doordat er in een aantal steden 24-uurs stations kwamen.

De doorsnee luisteraar zal nog wel eens de indruk hebben gehad dat deze stations legaal waren maar de werkelijkheid was anders. De wet verbood dit toch echt en daarom werden de piraten met grote regelmaat opgepakt.

De radioman - Bij MediaNostalgie liggen de roots in de piratenwereld van Nijmegen (Delta Radio) en dat was een stad waar een aantal piraten het jaren volhielden. Het waren daar met name de 24-uurs zenders Delta, Keizerstad en

Contact die in de jaren tachtig faam verwierven. Ook zij werden met regelmaat uit de ether gehaald, Delta toch zeker 100 maal in de periode 1983-1989. Dergelijke acties werden uitgevoerd door de politie in Nijmegen. Eén van de politieagenten die zich daarmee bezighield was Mario van Keulen. Hij was bij de politie de 'radioman' en was jarenlang betrokken bij heel wat oppakacties en invallen bij de piraten.

De andere kant van het verhaal - Na al die jaren kwamen we in contact met Mario van Keulen die nog altijd politieagent is, zij het niet meer als 'radioman'. Hij gaf aan best wel eens over 'toen' te willen praten omdat het ook voor hem een beetje een avontuurlijke tijd was. En zo togen Gerco Wittenberg en ik op de laatste dag van september 2015 naar het politiebureau in Nijmegen. Daar volgde een interessant vraaggesprek waarin Mario met veel enthousiasme vertelde over de piratentijd..........

Hoe verliepen invallen en oppakacties?
- "In de eerste vijf/zes jaar (tot ongeveer begin 1988) kwamen de oppakacties tot stand op initiatief van de RCD (*). Zij gaven dan aan dat ze op een bepaalde dag naar Nijmegen zouden komen en wij moesten dan assistentie verlenen. Het was met name opsporingsambtenaar Berry Bessels (**) waarmee we vaak te maken hadden. Berry reed eerst een tijdje door Nijmegen en peilde de piraten uit. Hij wist dan waar de zenders en antennes stonden en vaak ook de studio's.

Bovendien luisterde hij goed naar de uitgezonden programma's zodat hij achteraf kon vaststellen wie er achter de microfoon had gezeten. Daarna vond een inval plaats bij één of meerdere stations en wij van de politie deden dan die inval. Vervolgens kwam de actie weer van Berry Bessels, hij moest de zender in beslag nemen. Wij van de politie wisten zeker in het begin niets van zenders, voor ons waren het bakjes met onderdelen. Berry was de specialist op dat gebied. Naar aanleiding van dit alles werd dan tegen één of meerdere aanwezige personen procesverbaal opgemaakt" (NF: hetgeen meestal tot een rechterlijke veroordeling leidde).

Verliepen die invallen problematisch?
- "Dat lag er aan. Vaak konden we makkelijk de studio's inkomen maar soms moest daar ook enige actie aan te pas komen. Zo stonden we een keer voor de deur van de flat in de Meijhorst waar Radio Contact zat. Er werd niet open gedaan en we sommeerden de mensen die binnen waren om open te doen. Toen dat niet gebeurde sommeerden we nog een keer met daarbij de mededeling dat we het raam van de deur zouden inslaan om zo zelf de deur te kunnen openen. Dat moest dan ook uiteindelijk zo gebeuren. Grappig is dat die jongens van Contact het glasgerinkel hadden opgenomen en toen het station later weer terug was lieten ze dat in de programma's horen".

Een belangrijk item aangaande acties waren natuurlijk klachten over storing. Hoe erg was dat?
- "Geen idee, daar hadden we niets mee te maken. Er zullen best regelmatig mensen naar het bureau hebben gebeld met klachten maar die werden dan meteen doorgegeven aan de RCD. Doorgaans deden we er zelf niets mee".

Je hebt heel wat invallen gedaan. Hoe ging dat met de aanwezige personen?
- "Het lag een beetje aan de omstandigheden. Soms was de sfeer grimmig maar dat konden we zelf ook ook wel wat sturen. Al gauw begrepen we dat er in de studio's platen lagen van de stations maar deejays zelf ook platen en koptelefoons bij zich hadden. Als we die privébezittingen aan de kant legden en alleen de zaken van het station in beslag namen dan werd de sfeer veel beter. Meestal ging het er allemaal wel gemoedelijk aan toe, die jongens begrepen wel dat we ook ons werk deden. En met een aantal deejays konden we goed overweg. Ik heb goede herinneringen aan Herbert Visser van Delta, met hem hebben we veel gelachen".

Was er veel politie nodig voor de acties?
- "In die eerste jaren wel. In die tijd reden we in Nijmegen met acht surveillance wagens en waren er meerdere ploegen agenten aan het werk. Uit die diverse ploegen werd dan een groep agenten samengesteld die de inval of oppakactie moesten doen. Overigens was dat niet strak georganiseerd hoor. Na 1985 werd Nijmegen in districten ingedeeld. Als je moest werken in district Dukenburg waar de grote piraten zaten waren we veelal bezig met daar heen en weer rijden. In die tijd was Dukenburg een rustige wijk, er gebeurde niet veel. Af en toe een winkeldief pakken of naar een burenruzie. Dus piraten oppakken was voor ons een aardige afleiding, een beetje actie".

Ik begrijp nu dus dat er later wijziging in beleid kwam?
- "Inderdaad. Later in de jaren tachtig kwam er op een gegeven moment een jonge agent bij ons werken, ik zal hem Peter noemen. Hij kwam net van de politieschool en had daar dingen geleerd waar wij nog niet mee bezig waren. Peter en ik hebben toen regelmatig overlegd en we kwamen toen op iets dat we 'mastje trekken' noemden. Een volledige actie houden tegen piraten had nogal wat voeten in de aarde. Maar de zenders en masten stonden meestal onbeheerd op de flatgebouwen. We gingen er met twee of drie man naar toe en namen gewoon de zender mee en trokken de mast omver. Niet als oppakactie maar gewoon omdat het 'gevonden voorwerpen' waren. Die spullen hoorden daar niet. Dat was voor ons veel handiger".

Hoezo?
- "Bij een officiele oppakactie hadden we veel werk met verhoren, processen verbaal opmaken etc. Dagen later waren we er nog mee bezig en intussen waren de stations al lang weer in de lucht. Maar in de nieuwe situatie hoefden we alleen maar een formuliertje 'gevonden voorwerpen' in te vullen en dat was het dan. Veel effectiever. De eigenaar kon natuurlijk zijn gevonden voorwerpen ook komen ophalen op het politiebureau maar (lachend) dat heeft uiteraard nooit iemand gedaan. Zo'n actie deden we gewoon even aan het begin of einde van een dienst. Later zaten Delta en Contact in het kasteeltje Pays Bas en daar konden we niet zomaar opkomen. Dus toen hebben we een grote ladder georganiseerd. Reden dan met een ladder op de politieauto naar de zendlocatie en konden op die manier op het dak komen. Effe met de ladder er op uit zeiden we dan".

Wat vond de RCD daarvan?
- "Die vonden dat prima. Op de politiepost in Dukenburg hadden we een goed beveiligde ruimte waar we bijvoorbeeld de wapens konden bewaren. Meestal lag daar niet veel en dus kwamen daar de zenders die we zo hadden meegenomen. Op een gegeven moment stonden er wel dertig! Toen na een tijdje Berry Bessels weer langskwam vertelden we hem dat we wat voor hem hadden. Dertig zenders dus. Berry vond het prachtig. Overigens bekeek hij in die tijd die zenders heel nauwkeurig, het had iets met de onderdelen te maken geloof ik" (NF: waarschijnlijk ging het hem om de transistoren. In die tijd waren er bij de fabriek van Philips waar deze werden geproduceerd duizenden gestolen die waarschijnlijk ook werden gebruikt voor de zenders van de piraten. Zie hiervoor op deze website deel 18 van de Delta geschiedenis).

Nog wat leuke verhalen?
- "In 1989 stond de zender van Delta een aantal keren thuis bij Tonnie de Wit (NF: was toen mede-eigenaar van het station geworden). We hebben daar een paar keer 's nachts een inbeslagname gedaan en Tonnie kwam dan met een slaperig hoofd al mopperend naar buiten. Ook waren we een keer bezig met een actie op het dak van Pays Bas. De mast omhalen verliep nogal ongelukkig en die viel door het dak waardoor er een behoorlijke schade was. We knepen hem wel want we waren bang voor een schadeclaim. Maar die is er nooit gekomen. In die tijd gingen we wel altijd na afloop even een bakje koffie drinken bij de deejays in de studio. En we vroegen 's nachts plaatjes aan. Die jocks vonden het ook leuk om een plaat te draaien voor de politie".

In de zomer van 1989 kwam er een verandering in overheidsbeleid. Op hoog niveau werd besloten dat het afgelopen moest zijn met de piraten. Wat was voor jullie het gevolg betreffende opsporing?
- "Er is toen besloten dat we met name actie gingen voeren tegen Keizerstad. We zijn toen begonnen met het 24 uur per dag afluisteren van de telefoons van een aantal medewerkers. Met name de telefoon van Ignas Kuppens (Niek Simon). En zo kregen we goed inzicht in de organistatie van het station. Toen hoorden we ook dat Keizerstad op termijn zou gaan stoppen en overgaan naar de op te richten locale omroep Elos in Elst. En dat het de bedoeling was deze omroep de naam Keizerstad te geven. We hebben die informatie toen nog doorgegeven aan bepaalde instanties in Elst".

Ondermeer door die manier van opsporen kwam in de herfst van 1989 een einde aan de grote piraten in Nijmegen. Hoe kijk je er op terug?
- "Het was een leuke tijd. Voor mij ook een beetje avontuurlijk. We zagen de piraterij niet als een ernstig misdrijf en ik heb ook nooit zo begrepen wat er nou verkeerd aan was. Maar ja, de wet werd overtreden. We hadden trouwens een agent die regelmatig betrokken was bij de acties en die was erg fanatiek. Later heeft hij nog de auto van Berry Bessels gekocht. Daar zat nog gewoon de opsporingsapparatuur van de RCD in! In zijn vrije tijd peilde hij toen met die in die auto aanwezige apparatuur de zenders uit.".

Zelf
- En met dit gesprek vernemen we als voormalig piraten hoe de andere kant van het verhaal was. Mario van Keulen is sinds 1990 niet meer bij oppakacties betrokken en weet niet of het nog veel voorkomt. Hij was de 'radioman' omdat hij hiervoor veel interesse had. Was in zijn jonge jaren deejay en had een eigen discoshow. En dan komt aan het einde van het gesprek nog een opmerkelijke mededeling: Mario was ooit, voordat hij bij de politie ging werken, zelf piraat ! Werkte met een kleine zender. En hij vertelt over de 'spiegels' (***) die zijn zender had. Mario van Keulen is anno 2015 Financieel rechercheur bij de Politie eenheid Oost-Nederland. Houdt zich bezig met de geldstromen in de criminele wereld. En daarmee ondermeer het in beslag nemen van door misdrijven verkregen kapitaal.

(*) RCD - destijds overheidsorganisatie die o.a. tot doel had de etherbewegingen in Nederland in de gaten te houden. Bij constatering van niet legale radio- en tv uitzendingen diende de RCD deze piraten uit te peilen en met behulp van de politie uit de ether te halen.

(**) Voor Berry Bessels zie het artikel De zoektocht naar op deze website

(***) Spiegels - een zender heeft vaak als kenmerk dat deze in de naaste omgeving op meerdere frequenties is te beluisteren. Alle frequenties andere dan de originele worden spiegels genoemd. Het is de uitdaging voor de zender- en antennebouwers om deze zo goed af te regelen dat dit nauwelijks voor zal komen. Dit teneinde storingen te voorkomen.