De zoutwatershow (deel 2)
door Nico Fintelman (Smits)
 

Caroline - Want nog meer sensatie kwam er in het najaar van 1972 met de terugkeer van het Engelse Radio Caroline dat vanaf nu ook gedeeltelijk Nederlandse programma's bracht.

Het klonk in het begin niet erg goed maar het feit dat het er was en nog wel vanaf een oud roestig zendschip (m/v MiAmigo) maakte het leuk genoeg.

En ook de muiterij en kaping bij Caroline met die avond spectaculaire beelden in het Journaal van een groot marineschip naast de Caroline boot waren machtig interessant. In voorjaar 1973 bleef je aan de radio gekluisterd. Het Veronica schip

strande bij Scheveningen en vervolgens kwamen de programma's tijdelijk vanaf de Caroline boot. Daarna kwam Caroline trouwens nog tijdelijk terug met prima popradio toen het in mei/juni 1973 een 24-uurs Engelse programmering had met onder meer Spangles Muldoon, Peter Alexander en Steve England.

 
 

Terug naar Veronica - Bij Veronica deed Rob Out einde jaren zestig/begin jaren zeventig iedere middag van 16.00-18.00 uur zijn Rob Out Show. Twee minuten voor het hele uur was er dan altijd het nieuws en Rob begon het tweede deel van zijn show om 17.00 uur (na ondermeer de 'Peter Stuyvesant' reclame) met een kort overzicht van de actuele Top 10, de tien beste van de Top 40 waarbij de nummer één in zijn geheel werd gedraaid.

In die tijd was dat iedere dag weer leuk. Overigens, op de dag dat ik dit schrijf sprak ik toevallig met iemand over de voormalige zeezenders en die dacht dat alle programma's van Veronica live vanaf het zendschip kwamen. Voor mij is het een vanzelfsprekendheid dat dit niet zo was maar ik ben dus iets teveel radiofreak. Maar vrijwel alle programma's van Radio Veronica werden dus opgenomen in tapestudio's in Hilversum. Eén van de uitzonderingen daarop waren in de jaren zeventig de zondagen in de zomer als het mooi weer was.

Dan deed één van de jocks van 13.00-18.00 uur live vanaf het zendschip het programma 'Sangria' hetgeen een leuke extra dimensie gaf aan Veronica. Het gebeurde zo ook eens dat er op zondag een wedstrijd voor zeilboten werd gehouden vanaf Scheveningen en de Veronica boot als rondingspunt werd gebruikt. In het programma 'Sangria' dus live verslagen. Overigens was de tune van dat programma het nummer 'Ay que vive la sangria' van de Franse actrice/sexbom Brigitte Bardot. Dat plaatje stond in 1969 kortstondig in de Top 40 en hoor je tegenwoordig nooit meer op de radio.
 
Atlantis - In de zomer van 1973 kregen we Radio Atlantis. Het begon als een Vlaams radiostation dat in die zomer zendtijd huurde op het zendschip MiAmigo. Het klonk niet erg professioneel en dat bleef zo toen het station aan het einde van het jaar een eigen zendschip kreeg, de m/v Janine. Maar nog weer wat later kwam er een groepje Engelsen aan boord die s'avonds en 's nachts programma's begonnen te maken. Dat klonk als een klok. Het groepje stond onder leiding van Andy Anderson en Steve England en hun beider echtgenotes. Steve maakte heel veel leuke jingles voor Atlantis en veel later zou dat zijn business worden, zijn bedrijf werd in de jaren tachtig en negentig de grootste en beste jingleproducent van Engeland. In de zomer van 1974 waren de Engelstalige programma's van Radio Atlantis

dan echt goed en een week voor het ingaan van de anti-zeezenderwet in Nederland stopte het Vlaamse Atlantis waardoor de Engelsen nog een week lang 24 uur per dag konden knallen. Fantastische herinneringen, mooie popradio. Ook een oudegediende als Chrispian St.John deed er nog programma's evenals een jonge Ray Warner die zijn programma's thuis in Londen opnam. Ik heb nog altijd een tape liggen met zijn afscheidsprogramma en daarin een telefoongsprek met Buster, dat was toen de Engelse zeezender goeroe bij uitstek. En voor wie het niet meer weet: de echte naam van Ray is Ray Anderson die we vandaag nog kennen als de initiatiefnemer van Big L.

 
 

De laatste week - Die laatste week van augustus 1974 was er trouwens wel één van gemengde gevoelens: naast het enthousiasme over Atlantis was er ook de wetenschap dat de anti-zeezenderwet er aan kwam en was het dus ook afwisselend luisteren naar de laatste dagen van Veronica en Noordzee. De dag van afscheid kwam voor de zeezenders en dus ook voor Atlantis, 31 augustus 1974. Maar in zowel de Vlaamse als Engelstalige uitzendingen werd vermeld dat het station zou terug komen en inderdaad is men daarmee bezig geweest.

Men startte werkzaamheden op de verlaten vuurtoren Gunfleet Lighthouse in de Theemsmonding. Nou ja vuurtoren, het was meer een groot uitgevallen ton op poten waar een lichtbaken op had gestaan. De bedoeling was om vandaar tapeprogramma's te gaan afdraaien waarbij het station waarschijnlijk de naam Radio Dolphin zou krijgen. Maar ondanks het feit dat Gunfleet Lighthouse in internationale wateren lag greep de Engelse marine toch vroegtijdig in en nam de inmiddels aanwezige apparatuur in beslag en was het niet mogelijk met dit radiostation te starten.

 

31 augustus - Zaterdag 31 augustus 1974 was ook voor mij een zwarte dag. Veronica, Noordzee en Atlantis stopten. Maar toen ik de volgende ochtend nog eens over de frequenties heen draaide om te kijken of ik het niet gedroomd had, ontdekte ik dat Radio MiAmigo gewoon doorging. Dat station was negen maanden daarvoor begonnen en klonk ook erg Vlaams maar had wel een knalhard signaal. Begin 1975 verhuisden hun studio's naar Spanje en werd het station veel professioneler, klonk leuk en ik luisterde er veel naar. In latere instantie ging men ook veel live programma's maken hetgeen vaak ook goed was. Dit alles trouwens in

combinatie met Radio Caroline dat nu het LP-format had. Het was het decenium van de LP muziek en ik was daar zelf ook zeer in geinteresseerd  waardoor ik veel naar Caroline luisterde, met name ook toen het station een tijd lang (1976/77) op een eigen frequentie een 24-uur programmering had. Aan die redelijk succesvolle combinatie tussen de twee stations kwam in najaar 1978 een einde toen de zender wegens technische problemen zweeg. Maar Radio Caroline keerde in voorjaar 1979 terug met overdags Nederlandse Top 40 radioen 's avonds de Engelsen met LP-muziek. Het klonk in het begin nog leuk met o.a. Paul de Wit (Erik de Zwart) en Rob Hudson (Ruud Hendriks) maar zakte af door slechte organisatie en steeds minder wordende ontvangst en uiteindelijk zonk het zendschip in maart 1980.

The Old Lady (m/v MiAmigo) had het opgegeven. We hadden ondertussen ook nog even Radio MiAmigo terug gehad vanaf het zendschip de Magdalena maar dat was onregelmatig in de lucht en toen dat schip al na een poosje vastliep op een zandbank en in beslag werd genomen door de Nederlandse overheid was het al weer snel afgelopen. Intussen was er een paar maal kortstondig Radio Delmare dat er wel een hele serie zendschepen dorheen draaide. Maar ook een tijdje opviel omdat men de programma's openlijk in nederland opnam, zogenaamd bestemd voor Radio Delmare in Italie.

 
In beslag - In de zomer van 1981, de landpiraten waren al volop actief, hoorden we ineens Nederlandstalige muziek op de middengolf. Het bleek te gaan om Radio Paradijs dat vanf een 'nieuw' zendschip kwam. Maar de Nederlandse overheid was er niet blij mee en enterde het schip in internationale wateren. Dat was weliswaar een niet wettelijke actie maar zo kwam wel meteen een einde aan dit radiostation.
 
Back again - In nazomer 1983 kwam Radio Caroline terug vanaf de Ross Revenge. Dat was in het begin weer prachtig, een nieuw zendschip met een hoge zendmast en goede ontvangst. Maar al gauw verviel het station in zijn oude gewoonte van slechte organisatie en financiele problemen en was het veel minder. Als noodgreep werd vanf december 1984 zendtijd verhuurd aan het Nederlandse Radio Monique. Die programma's klonken niet altijd even goed en kwamen piepend en krakend via de middengolf. Dan waren de vrij professionele 24-uurs FM landpiraten uit die tijd beter. Het station kabbelde een paar jaar door (ook onder de namen 588 en 319) en verdween weer door toedoen van de overheid. Caroline maakte in zijn eentje de jaren tachtig vol maar toen het zendschip in 1991 van zijn ankers

sloeg en na stranding op een zandbank in de territoriale wateren door de Engelse overheid in beslag werd genomen was het zeezender tijdperk voorbij. Het station was toen overigens al bijna een jaar niet meer in de ether omdat Engeland een aanvulling had gemaakt op de anti-zeezenderwet waardoor blijven uitzenden wel heel erg moeilijk werd. Nog wel hadden we intussen erg goede Engelse popradio vanaf de Noordzee kunnen beluisteren: Laser 558 dat goed klonk en waarnaar ik vaak luisterde. Toen ik halverwege de jaren 80 een aantal weken door Engeland reed werd me duidelijk dat het station daar erg populair was. Maar slechte commerciele resultaten en een dreigende overheid zorgden ervoor dat ook dat station stopte. Een latere doorstart onder de naam Laser Hot Hits redde het ook niet meer.

 

Herinnering - Zeezenders zijn een leuke herinnering. Inmiddels zijn er veel websites gewijd aan deze kant van de radiohistorie en iemand als Hans Knot schrijft op een aantal daarvan zelfs twee maal per maand een uitgebreide column die gerelateerd is aan de zeezenders. Overigens is Hans de zeezender goeroe van Nederland die veel boeken hierover heeft geschreven en zo een belangrijk deel van de geschiedenis heeft vastgelegd. Te luisteren is er ook genoeg (want daar ging het om). Radio Caroline zendt nog altijd uit via internet en af en toe via RSL (tijdelijke ethervergunning). Het is een aardig rock station. Ray Anderson begon enkele jaren geleden met Radio London dat af en toe een middengolf etherfrequenite in Nederland had maar uiteindelijk een webradio is geworden onder de naam Big L.

Het station probeert een middenweg te vinden tussen de voormalige zeezender en de huidige tijd en dat lukt aardig. In Nederland hadden we aan het begin van deze eeuw Radio 192 dat de voormalige zeezender Veronica wilde terugbrengen op middengolf. Maar door slechte organisatie en het ontbreken van de grote namen mislukte dat en een financieel debacle zorgde later voor de doodsklap. Hieruit is de hedendaagse webradio Radio 192  voortgekomen van oud Veronica technicus Ad Bouwman. Vanuit Engeland krijgen we Offshore Music Radio. Ook een leuk station met muziek, jingles en verhalen uit die tijd en ook vrij veel gepresenteerde programma's.

De eerlijkheid gebied te zeggen dat een aantal daarvan erg slecht zijn. En als je permanent naar de oude zeezender programma's wilt luisteren is er Offshore Music Sounds En dan de zendschepen. Tegenwoordig ligt het voormalige Caroline zendschip Ross Revenge nog altijd in een Engelse haven waar het wordt onderhouden door de fans. Af en toe worden er programma's gemaakt voor webradio Caroline. Het voormalige Veronica zendschip Norderney ligt al jarelang werkloos weg te roesten in de haven van Antwerpen maar zal een nieuwe toekomst krijgen in Groningen. De overige schepen bestaan niet meer. De een gezonken, de ander gesloopt, een enkeling nog in de vaart als vrachtschip.

   
UPDATE september 2014:
sinds eind 2013 ligt de gerestaureerde  Norderney in de haven van Amsterdam waar het gebruikt wordt voor allerlei activiteiten.
 
 
 
 
Terugkeren naar de MN home