Radio acties
Door Nico Fintelman (Smits)

 

 

Deja Vu - In de loop der jaren is er nogal eens actie gevoerd voor behoud van radiostations en/of radio-organisaties. Actie die meestal zelf door de zenders werd aangegeven maar massaal door het publiek ondersteund omdat het dan ging om populaire radiostations. In het artikel Slager Radio beschreef ik de prostestacties tegen de mogelijke verdwijning van Slager Radio in Hongarije.

Duizenden inwoners van Budapest hadden een blauw lint aan hun auto-antenne geknoopt om daarmee aan te tonen dat ze achter Slager Radiostaan. Ik vermoed dat de bedenkers van deze actie een dergelijk protest in herinnering hadden dat plaatsvond in de tachtiger jaren in Zwitserland.

 
Radio 24 - Net zoals in Nederland was Zwitserland vroeger radiomatig dichtgetimmerd door de overheid. Radio werd gemaakt door enkele staatszenders en private radio was verboden. Maar in buurland Italie was in de tweede helft van de jaren zeventig de radiosituatie geheel vrij geworden en een voormalig etherpiraat uit Zurich week uit naar dat land. Daar werd gestart met een radiostation gericht op Zwitserland. Na een tijdje uitzenden met de nodige problemen werd het station in 1979 overgenomen door een zakelijk ingesteld radioman en zo ontstond Radio 24.
 
 

Dit station had zijn studio's in het Italiaanse Cernobbio en de zendantennes stonden op een Italiaanse berg, lekker hoog en gericht op Zwitserland. Een groot gedeelte van het Duitstalige gebied kon worden bereikt en met name de stad Zurich was interessant. Doordat de officieele Zwitserse zenders nogal een duffe aangelegenheid waren en dit Radio 24 een goed muziekstation werd, werkte deze U-bocht constructie uitstekend: Radio 24 werd gigantisch populair. De Zwitserse zenders en overheid waren 'not amused' en protesteerden bij de Italiaanse overheid. De inwoners van Zwitserland waren hevig ontstemd over de actie van hun overheid en massaal protest was het gevolg.Tienduizenden Zwitsers knoopten een wit lint aan hun auto-antenne om zo deze overheid hun sympathie voor Radio 24 te tonen.

En daaraan moest ik denken bij de acties voor het behoud van Slager Radio in Budapest. Overigens werden de protestacties in Zwitserland destijds nog heftiger. Rond Kerstmis 1979 vonden er massademonstraties plaats in Zurich en deze liepen regelmatig uit de hand. Maar een jaartje later ging de Italiaanse overheid toch in op het verzoek van hun buurland en werd Radio 24 gesloten. Gevolg was wel dat er in Zwitserland een mediawet kwam die locale radio mogelijk maakte maar die overigens pas in 1983 in werking trad. Radio 24 was vervolgens één van de eerste locale stations in Zurich.

 

Zeezenders - In Nederland zul je bij radioacties natuurlijk denken aan Veronica. In 1960 begon Radio Veronica vanaf een zendschip op de Noordzee in internationale wateren waar de nationale wetten niet gelden. Maar al na enkele jaren kwam vanuit de politiek de roep om actie tegen deze zender hetgeen een verbod van bevoorrading en medewerking zou inhouden. Gedurende de jaren zestig kwam dit thema regelmatig terug in de politiek maar begin jaren zeventig werd dit zo serieus dat Veronica besloot om terug te vechten. Op 31 juli 1971 startte zo de actie "Veronica blijft als u dat wilt'. Ik kan het me nog goed herinneren, het was op een zaterdagochtend en ik had Veronica aan staan. Van 10.00-12.00 werd de Tom Collins Show uitgezonden waarin de actie officieel werd gestart. Het kwam als een volslagen verrassing want van te voren was er niets over aangekondigd en het was dan ook zo dat ze bij Veronica pas enkele dagen daarvoor de actie hadden bedacht.

Luisteraars konden briefkaarten invullen waarmee ze aangaven tegen het stoppen van Veronicate zijn en in de weken erna kwamen er speciale popconcerten, werden er verzamel LP's uitgebracht rond de actie en nog veel meer. En de hele dag hoorde je op de radio de spot: 'Veronica blijft als u dat wilt'. Het was erg massaal en had steun van een grote groep Nederlanders. Of het hieraan lag weet ik niet maar het duurde inderdaad nog enige jaren voordat de anti-zeezenderwet er kwam. En vlak daarvoor wist Veronica via een actie nogmaals de Nederlanders te mobiliseren om lid te worden van de door hen opgerichte publieke omroep.

 

Publieke Omroep - Ook in de tijd dat Veronica publieke omroep was werd de bevolking regelmatig gemobiliseerd. De instanties die gingen over de status van een omroep werkten stelselmatig Veronicategen en deze VOO (Veronica Omroep Organisatie) wist dan iedere keer weer met veel kabaal de underdog te spelen en grote acties via radio, tv en omroepblad waren het gevolg. Eind 1976 (als Veronica nog aspirant omroep is) doet men een aanvraag om C-omroep te worden, het gaat dan uiteraard om zendtijd op radio en tv. Maar op de cover van het Veronica blad van 26 februari 1977 staat met grote letters: AFGEWEZEN !! Veronicaheeft wel genoeg leden voor deze status maar deze staan niet allemaal als gezinshoofd vermeld en dan telt een lidmaatschap niet mee voor de overheid. Uiteraard bij de VOO veel kabaal op de zender en dit voorkomt dat de omroep moet verdwijnen en de aspirant status wordt verlengd.

En dan weer een nieuwe aanvraag die in ook weer wordt afgewezen. Het eerste Veronicaprogramma op Hilversum 3 na de afwijzing door het ministerie wordt door Lex Harding als volgt geopend: "Ik zou nu wel eens heel hard godverdomme willen roepen maar ik doe het niet". Keer op keer blijftVeronica het met veel publieksacties proberen en wordt dan uiteindelijk per 1 april 1978 toch C-omroep. Dezelfde taferelen herhalen zich bij de aanvragen voor B-status (uiteindelijk toegekend per 1 october 1982) en de status van A-omroep die wordt bereikt op 1 october 1985. Dan is Veronica de grootste publieke omroep van Nederland en is het afgelopen met de grote protestacties.

 

Radio Noordzee - In de laatste jaren van Veronica's bestaan als zeezender is er een grote concurent: Radio Noordzee (RNI). Als in voorjaar 1973 de Tweede Kamer gaat beslissen over het aannemen van een anti-zeezenderwet start dit station met een actie: RADIO NOORDZEE, HOU EM IN DE LUCHT. Al voor de Tweede Kamer heeft beslist en al ver voor Veronica beslist om een publieke omroep te worden zijn ze bij RNI hier mee bezig. Er wordt een Radio Noordzee omroepvereniging opgericht en middels de actie 'Radio Noordzee hou em in de lucht' die gigantisch wordt gepromoot via de zender, worden mensen opgeroepen lid te worden.

Ook in het land worden allerlei acties georganiseerd en uiteraard bestaat er veel sympathie bij de bevolking. Ook ik word voor nog geen tientje lid en uiteindelijk zullen er zo'n 40.000 mensen zich inschrijven. Dat zijn er dan 10.000 te weinig voor een aanvraag voor aspirant status en dat zal mede gekomen zijn doordat veel mensen later toch kiezen voor Veronica. Zoals bekend wordt de wet in dat voorjaar aangenomen in de Tweede Kamer en treedt ruim een jaar later op 1 september 1974 in werking.

Voice of Peace - Nog een voorbeeld uit het zeezender verleden. Van voorjaar 1973 tot 25 november 1993 kende het Midden-Oosten The Voice of Peace. Een zeezender die popmuziek bracht afgewisseld met vredesboodschappen voor de gehele onrustige Midden-Oosten regio en met als basis Israel. Mede door wanbeleid van eigenaar Abie Nathan en ook wel door aangekondigde overheidsacties gebeurde het regelmatig dat het station het niet zou volhouden en Abie kwam dan weer met dramatische berichten. Ofwel dat het station zou stoppen ofwel dat The Voice of Peace alleen zou doorgaan als het publiek er echt achter zou staan. In Israel waren dan steevast grote demonstraties van duizenden luisteraars het gevolg die massaal de straat op gingen en regelmatig ook voor financiele donaties zorgden. En wat dat laatste betreft: ook door acties via de zender wist Abie Nathan grote sommen geld binnen te halen voor goede doelen.

 
B2-92 - In de Servische hoofdstad Belgrado kennen we het radiostation B2-92. Tijdens de hevig uit de hand gelopen politieke perikelen in het jaar 2000 was dit nog de enige zender die objectieve nieuwsberichten bracht. Het was de tijd dat de Servische leider Milosevic er de baas was en na voor hem fout gelopen verkiezingen een dictatuur vestigde. Hij ageerde zowel tegen alle oppositie in eigen land als tegen de westerse landen die hem sommeerden te vertrekken. In alle hectiek die ontstond was Radio B2-92 uiteindelijk de enige die de inwoners van Belgrado informeerde over alles wat er gebeurde en uiteraard was dit niet positief voor Milosevic. Zijn regering verbood vervolgens de uitzendingen van B2-92 en toen er geen gehoor aan werd gegeven bezette het leger dit radiostation en maakte een einde aan de uitzendingen. Gevolg daarvan was dat tienduizenden mensen de straat op gingen om hiertegen te protesteren. Groots luisteraars protest dus. Na de val van de regering Milosevic ging B2-92 weer uitzenden en bestaat nu nog altijd.
 
 
 
 
 
Terugkeren naar de MN home