MediaNostalgie

Nieuws !

Door Nico Fintelman (Smits)

ANP - Vanuit de hele wereld krijgen we het nieuws aangeleverd en zo kun je via allerlei kanalen 24 uur per dag worden geinformeerd over wat er allemaal gebeurd. De televisie, internet, I-phone en natuurlijk de radio zorgen voor permanente berichten over belangrijke en non-informatieve zaken. Dat was vroeger wel allemaal wat anders.

In de jaren na de Tweede Wereldoorlog tot en met de jaren tachtig was de nieuwsvoorziening nog veel summierer. Er was geen internet en de televisie zond nog niet veel uren uit. Pas in de jaren tachtig werden dat meer uren maar de nieuwsvoorziening bleef beperkt tot wat journaals en ook pas in die jaren kregen we het fenomeen teletekst.

Verder in de 80-ies wel de actualiteitrubrieken maar die brachten dan voornamelijk (politiek gekleurde) achtergronden. Ook nog steeds geen nieuwszenders. Tot in de jaren tachtig was je voor snelle actuele berichtgeving aangewezen op de radio. Daar was ieder uur het nieuws maar het duurde ook nog heel lang voordat we dat 24 uur per dag hadden.

Maar als er ergens iets ernstigs of belangrijks was gebeurd en wilde je goed op de hoogte worden gehouden dan was het dus ieder uur naar de radio luisteren. Dat nieuws werd voor de publieke omroepen verzorgd door het ANP, het Algemeen Nederlands Persbureau. Deze organisatie was ondermeer opgezet door de gezamenlijke dagbladen om zo in ons land een goed opererend persbureau te krijgen dat een beetje kon concurreren met grote bureaus als Reuters en het allemaal een Nederlands tintje kon geven.

Commerciel - Officieele commerciele omroepen waren er tot 1989 nog niet maar wel de zeezenders en die begonnen ook met nieuws. De Engelse zeezenders waren de eersten. Caroline en Londen hadden vanaf 1965 ieder uur hun eigen nieuws en brachten dat op vlotte toon en compleet met jingles. Er werd zelfs wel eens wat gein gemaakt tijdens de berichtgeving en al met al was het niet zo'n ernstige bedoeling als men tot dan toe gewend was in Engeland. Want daar bracht de BBC het nieuws op gedragen toon als een heel serieus gebeuren en met nieuwslezers die heel formeel engels spraken. De 'hot patatoe' stijl. In Nederland hadden we Radio Veronica en deze zeezender ging in november 1965 ook starten met nieuwsuitzendingen al waren deze er alleen overdags.

In het begin moesten een paar deejays afwisselend een weekje naar het zendschip om dan de hele dag dat nieuws te verzorgen (alle programma's waren op tape). Mensen als Joost den Draaijer, Gerard de Vries en Harmen Siezen zaten zo regelmatig op het schip. Later kwamen de mannen die louter als nieuwslezer werden aangenomen en zo begonnen mensen als Lex Harding en Tom Collins hun carriere. En nog weer later iemand als Arend Langenberg die we in de decennia daarna nog lang als nieuwslezer gekend hebben bij o.a. het ANP en de commerciele zenders.

In de val - Toen Veronica begon met nieuws vond ik dat wel wat vreemd gaan want in tegenstelling tot wat we gewend waren bij de publieken zat dat nieuws niet op het hele uur maar twee of drie minuten voor het hele uur. Dat kwam raar over. De reden was dat men op deze manier de tapeprogramma's exact op het hele uur kon starten en dat werkte makkelijker en bovendien klopten dan de tijdmeldingen in de programma's altijd. Bij Veronica deden ze het in het begin ook overkomen alsof ze zo sneller en actueler waren met het nieuws want ze waren enkele minuten eerder dan de Publiek Omroepen.

Maar in werkelijkheid liep Veronica een uur achter. Door Veronica werd helemaal niet aan eigen nieuwsgaring gedaan maar werd op het hele uur het nieuws van de Publieke zenders uit Hilversum opgenomen en daarna uitgetikt in wat andere bewoordingen en vervolgens een uurtje later als het Veronica nieuws gebracht. Bij het ANP had men dit op een gegeven moment door en beschuldigde Veronica van het pikken van nieuws. Daar werd dit ontkent maar een handige ANP redacteur bedacht op een gegeven moment een fake bericht (over een afgebrande kippenfokkerij op de Veluwe) en nadat dit bericht door het ANP was gebracht had ook het Veronica nieuws dit. Bewijs van 'diefstal' geleverd dus maar de betreffende redacteur kreeg wel ontslag omdat het nieuws altijd betrouwbaar moest zijn en fake nieuws ten strengste verboden was. Ik verdenk overigens het ANP er van dat ze de goede man daarna weer een baantje hebben gegeven want men vond het daar wel mooi dat Veronica in de val was gelopen.

Niets - Maar die Veronicaanse piraten trokken zich er niets van aan en gingen tot de laatste dag van hun bestaan door met het kopieeren van het ANP nieuws. Nog later kwam Radio Noordzee en daar maakte men er een sport van om lange en uitgebreide nieuwsbulletins te brengen en zo werd Noordzee bekend als een zender die behalve muziek ook veel nieuws bracht. Nog later had ook MiAmigo nieuws maar begon er pas mee in 1976, twee jaar na de start van het station. Eerste nieuwslezer was Bart van Leeuwen die dat deed onder de naam Tim Ridder.

Piraten - De grote landpiraten die vanaf einde jaren zeventig actief waren hadden ook nieuws. Het ideaal was eigen nieuwslezers en dus eigen bulletins. Bij het nog kleine Invicta deden we dat ook en konden daardoor een mix maken van landelijk en regionaal nieuws. Dit alles was nog wel te doen zolang je een weekendstation was maar toen in de jaren tachtig de piraten de hele week gingen uitzenden werd dat te bewerkelijk en koos men voor het doorprikken van het ANP nieuws en in latere instantie ook voor het doorprikken van de bulletins van Radio 10 en Cable One. Bij Delta Radio Nijmegen deden we het net zo als bij alle andere Nijmeegse piraten, ieder uur prikten we vanaf Hilversum 3 het ANP nieuws door.

Alleen Radio Exclusief had in het begin eigen nieuwsbulletins maar dat was maar kortstondig, organisatorisch gewoon niet vol te houden. Overigens is er begin 1987 nog even sprake van geweest dat er voor de drie grote piraten in Nijmegen (Delta, Keizerstad en Contact) exclusief eigen nieuws zou komen. Herbert Visser lanceerde een plan dat er op neer kwam dat hij met wat andere would-be nieuwslezers op een locatie zou gaan zitten waar zij ieder heel uur nieuwbulletins zouden uitzenden op een frequentie buiten de normale omroepband. De drie stations zouden dit dan doorprikken en zo zou er een exclusieve nieuwsdienst zijn voor Nijmegen.

Bij Keizerstad zagen ze wel wat in het plan maar bij Delta keurde ik het af. Ik zag dat het zeer bewerkelijk zou zijn en dat er zeer veel nieuwslezers zouden moeten komen om zoiets 24 uur per dag 7 dagen per week te doen. Mede omdat weinigen goed kunnen nieuwslezen had ik het idee dat het initiatief na verloop van tijd schipbreuk zou lijden. Bovendien moesten we voor deze nieuwsdienst geld betalen en het ANP nieuws was voor niets. En zo torpdeerde ik dus dat plan.

Nacht - Zoals gezegd, tegenwoordig kunnen we uitgebreid alle nieuws van de wereld tot ons nemen. En op televisie zijn het met name zenders als CNN, Euronews en Sky News die dag en nacht blijven berichten. Overigens doet bij ons de Publieke Omroep dat nog altijd in wat beperkte mate maar de de vaste Journaal bulletins zijn er in steeds grotere frequentie.Een aardige aanvulling voor binnenlandse aangelegenheden is dan 'Den Haag Vandaag' dat extra zendtijd heeft bij politieke problemen in Nederland. Maar hoe belangrijk de gebeurtenissen ook zijn, rond middernacht stoppen zowel Journaal als Den Haag Vandaag er mee. Nederland moet maar gaan slapen, morgen zien we wel weer verder.

En zo zijn we dan voor belangrijk nachtelijk Nederlands nieuws toch weer aangewezen op de radio, internet of je telefoontje. Het blijft toch allemaal een beetje kneuterig want dan ook zijn er geen actuele beelden.. Een argument van de PO hiervoor is het ontbreken van geld voor nachtuitzendingen bij grote gebeurtenissen. Een vreemd argument als je bedenkt dat de Publieken wel geld uittrekken voor een digitaal kanaal waar het Journaal permanent wordt herhaald en een digitaal kanaal waar politieke programma's worden herhaald.