MediaNostalgie

Country & Radio
Door Nico Smits (Nico Fintelman)

Roots - De rock 'n roll is ontstaan in de vijftiger jaren. De beatmuziek in de zestiger jaren en dat werd gezamenlijk de basis voor de latere (en dus ook huidige) popmuziek. Maar voor dat alles was er natuurlijk al de nodige 'lichte' muziek. Behalve al die luchtige vrolijke deuntjes en ballads natuurlijk de blues. En dat was van nature de muziek van de Amerikaanse zwarte bevolking. Een andere oude muziekvorm was die van de Amerikaanse blanke bevolking: country and western. Kortweg de country. Die er natuurlijk nog altijd is.

Veedrijvers - Vanf de 19e eeuw kende de USA de grote boerderijen. En daarmee de veedrijvers ofwel de cowboys. En 's avonds bij het kampvuur in de wildernis vermaakten die mannen elkaar met muziek. De één had een gitaar, de ander een mondharmonica en zo ontstonden de liederen.

Die we dan vervolgens weer tegenkwamen in de cafe's (saloons) in de dorpen van met name de zuidelijke staten (zoals Texas) waar de cowboys hun vrije tijd doorbrachten. Het begin van de country. Country, dat waren simpele vrolijke liedjes die vaak ook goed buikbaar waren als dansmuziek. Maar de grote populariteit komt uiteindelijk door het fenomeen radio. In het begin van 20e eeuw beginnen de eerste radiostations in de USA en geleidelijk worden dat er steeds meer. Allen private en dus commerciele stations.

WSM - Uiteindelijk in 1925 start WSM in de stad Nashville (Tennesee) op AM650. Er wordt veel country ten gehore gebracht op dit radiostation en deze muziek wordt synoniem met WSM. In 1932 verhoogd WSM het vermogen van de zender naar vijftig Kilowatt en installeert een 250 meter hoge zendmast waardoor het ontvangstgebied nog groter wordt. Met name in de avond en nacht als de ontvangstcondities het best zijn. Er zijn nog geen televisiezenders dus radio is in de avond het vermaak van de bevolking.

Dat leidt er toe dat WSM enorm populair wordt en daarmee de country music. De nieuwe mast valt op omdat deze een bijzondere diamantachtige vorm heeft. Overigens wordt deze later, in de Tweede Oorlog af en toe gevorderd door de Amerikaanse overheid voor communicatie met de marine. En nog later, tijdens de Koude Oorlog, blijft deze op de lijst van vordering staan in geval het land betrokken zou raken bij een kernoorlog. In 1941 krijgt WSM ook een FM-frequentie.

Grand Ole Opry - In de beginjaren van WSM worden er nog niet zo veel platen gedraaid. Muziek is iets dat door artiesten in de studio's van het station wordt uitgevoerd. Of in zalen zoals in het programma WSM Barn Dance dat ontstaan is in Chacago en erg populair wordt. En dat brengt de presentator George D. Hay op het idee om er iets groters van te maken en dat ook uit te zenden via WSM. En zo begint de Grand Ole Opry. Vanaf 1927 wordt dit programma iedere week gemaakt in een concertzaal in Nashville, de Grand Ole Opry House.

Een wat ouderwetse zaal waarvan gezegd wordt dat de stoelen aandoen als 'kerkbanken'. Erg ongemakkelijk dus. Maar het publiek neemt het voor lief en is erg enthousiast over de vele artiesten en hun optredens op de desbetreffende avonden. En meer nog: de luisteraars vinden het ook fantastisch en het wordt één van de best beluisterde programma's in het ontvangsgebied van WSM. Zozeer zelfs dat later het nationale netwerk NBC ook de Grand Ole Opry programma's gaat uitzenden. (op de foto: Hank Williams)

Countrystad- Het zijn in het begin artiesten als de Carter Family en Jimmy Rodgers die optreden. Door WSM en de Grand Ole Opry ontstaan er in Nashville diverse platenmaatschappijen die zich specialiseren in country muziek en in hun kielzog vestigen zich er veel artiesten. Nashville wordt daarmee de country hoofdstad van de USA en de wereld. In de jaren dertig tot en met zestig wordt de country een grote muzieksoort en we kunnen er een lange rij van artiesten bij benoemen. Bob Wills, Hank Williams, Roy Acuff, en Gene Autry behoren bij de eerste generatie. En vanaf de jaren vijftig artiesten als Hank Locklin, Buck Owens, Jim Reeves, Patsy Cline, Tammy Wynette, Charlie Rich, Loretta Lynn, Porter Wagoner en natuurlijk Johnny Cash.

Hun manier van muziek maken wisselt nogal en verschillende stijlen ontstaan zoals bluegrass, honky tonk, tex mex en rockabilly. Ook worden veel western speelfilms gemaakt die appeleren aan de cowboys en waarin de countrymuziek voorkomt. In 1947 start er dan nog een legendarisch radioprogramma: Midnite Jamboree. Dit wordt gemaakt vanuit een platenzaak in Nashville en wordt ook uitgezonden door WSM. Country artiest Ernest Tubb is de eerste presentator van het programma.

Pop- Vanaf eind jaren zestig doet de country zijn intrede in de popmuziek. Onder invloed van Gram Parsons maken The Byrds hun eerste countrypop. Velen volgen zoals de formaties Poco, The Ozark Mountain Daredevils, The Marshall Tucker Band en natuurlijk regelmatig The Eagles. Maar ook Emmylou Harris, Linda Ronstadt en Neil Young. Veel van de muziek van deze artiesten valt onder de zogenaamde Bakersfield sound. In de regio van deze stad in Californie ontstaan platenlabels met een wat andere country cultuur. Verder leren we ook 'softere' artiesten kennen als Willy Nelson, Dolly Parton, John Denver en Glen Campbell.

CMT - In de jaren tachtig raakt het genre in de USA wat uit de gratie maar vanaf het einde van dat decennium komt er weer een enorme opleving. De muziek wordt wat strakker en moderner, meer richting rock. Het zijn artiesten als Garth Brooks, Trisha Yearwood en Billy Ray Cyrus. Maar ook iemand als Reba McEntire die al veel langer actief was wordt ineens weer een superster. Ook een grote boost wordt gegeven door Country Music Television. CMT bestaat al lang maar vanaf de jaren negentig brengt deze 24-uurs zender nonstop country clips in het vernieuwde genre. Niet alleen in de USA maar overal in de wereld.

Bij ons - De genoemde artiesten in dit artikel zijn er maar een beperkt aantal in dit genre. Er zijn er ontzettend veel die in de afgelopen 100 jaar naam en faam hebben behaald in de country. Maar in Nederland is het echte pure country genre nooit zo populair geworden bij het grote publiek. En qua Nederlandse artiesten komen we meestal niet veel verder dan The Tumbleweeds en misschien een beetje Pussycat. Als het moderner moet Ilse Delange. Er waren en zijn echter vele countrygroepen actief in ons land. En op radiogebied: deejay Gerard de Vries maakte vroeger country programma's op zeezender Veronica en vervolgens bij de TROS. Maar altijd maar een uurtje per week. Later bij de KRO deed dat Ruud Hermans. In de laatste jaren hebben we natuurlijk wel veel webradio's gekregen die gespecialiseerd zijn in country.

Nog altijd- Het radiostation WSM in Nashville bestaat nog altijd. Op radiogebied zijn er anno 2016 in de USA velen die alleen maar country brengen maar WSM was dus één van de eersten en bleef altijd actief en populair. Kreeg zusterstations (al dan niet met FM frequenties) en zelfs tv-uitvoeringen. De programma's Grand Ole Opry en Midnite Jamboree worden er ook nog steeds uitgezonden. WSM is nog altijd te beluisteren via AM650 en die enorme mast staat er ook nog. Inmiddels vielen vele hoge radioprijzen het station ten deel. De Grand Ole Opry House in Nashville kreeg later een ander gebouw. Mooier en comfortabeler en er kunnen ook veel meer mensen in. Het is een legendarisch concertgebouw geworden waar alle grote artiesten graag willen optreden.