MediaNostalgie

Radio Andorra (1)

Door Nico Fintelman (Smits)

Freak - Is het geen plaatje deze zendmast ? Radiofreaks zijn ook altijd een beetje 'masten freaks'. Toen we in vroeger tijden nog geen internet hadden waren radiostations over grote afstand alleen te beluisteren als er een combinatie was van een zware zender en een grote zendmast. En dan hebben we het over middengolf en kortegolf zenders. En zo staan zulke zendmasten symbool voor kracht en het kunnen bereiken van een groot luisterpubliek. De mast hierbij stond destijds in het plaatsje Encamp in de Pyreneen op 2600

meter hoogte. Dit alles in het staatje Andorra. De mast werd gebruikt voor de kortegolf zender van Radio Andorra en hiermee knalde men door Europa en gedeelten van Afrika en Azië.

De start - Radio Andorra begon in 1939 met veelal Franstalige programma's. In de Tweede Wereldoorlog was het landje Andorra neutraal en daardoor niet bezet door Duitsland en zo kon het station blijven uitzenden zonder censuur van de nazi's, in tegenstelling tot de bezette landen waar de radiostations zich moesten richten naar de bezetter.

De Duitsers hadden een groot gedeelte van Frankrijk bezet maar hielden wel de zender in Andorra scherp in de gaten omdat zij daar geen anti Duitse propaganda tolereerden. De rest van Frankrijk bleefsemie-onafhankelijk

(Vichy Frankrijk) maar voelde zich dermate gedwongen met de Duitsers samen te werken, dat ook vandaar richting Andorra druk werd uitgeoefend om geen informatie over de oorlog en de geallieerden op de zender te brengen. En zo beperkte Radio Andorra zich tussen 1940 en 1944 tot louter onschuldig amusement. Muziek en (niet politiek) cabaret. Opvallend genoeg ook regelmatig jazz-muziek. Die werd eigenlijk door de Duitsers niet gepruimpt omdat jazz-muziek veelal werd gemaakt door zwarte muzikanten.

Van WO2 naar radio-oorlog - Na de oorlog kwamen er weer reguliere programma's op Radio Andorra dat uitzondt in de Franse taal op middengolf maar ook op korte- en langegolf. Allemaal goed te ontvangen in Zuid- en Midden Frankrijk en daardoor een doorn in het oog van de Franse overheid. De amusementszender van de kleine 'onderbuur' was een grote concurentie voor de Franse radiostations die eigenlijk als staatszender konden worden beschouwd. De Fransen probeerden dan ook Radio Andorra in te lijven maar daar ging men in het bergstaatje niet op in. Dat zette steeds meer kwaad bloed in Frankrijk en men begon de uitzendingen regelmatig te 'jammen' hetgeen de mensen in Andorra alleen maar feller maakte.

Voor hen werd het een soort nationalistische strijd tegen de grote boze boven-buurman: David tegen Goliath. Het is nu bijna niet te geloven maar in de loop van de jaren vijftig liep de strijd om Radio Andorra zo hoog op dat Frankrijk de grens met Andorra sloot. Dit land was op dat moment alleen nog te bereiken vanuit Spanje. Er is vervolgens heel wat diplomatieke strijd nodig geweest om het conflict op te lossen en uiteraard bleef Andorra zijn radiostation zelf exploiteren. Maar wel kreeg een Franse organisatie een vergunning om met een tweede radiostation te beginnen vanuit Andorra. Dit station kreeg de naam Radio Sud.

Luxemburg - Vanaf de jaren zestig ging Radio Andorra nauw samenwerken met Radio Luxemburg. Deze commerciele radio-onderneming zond Franstalige programma's uit op de lange golf en richtte zich daarmee met name op Frankrijk. Maar de zender in het groothertogdom had niet zo'n beste ontvangst in het zuiden van Frankrijk en zo ontstond de samenwerking met Radio Andorra die daar wel een goede ontvangst had. Op beide zenders werden voor een gedeelte dezelfde programma's uitgezonden. Radio Andorra werd populair met een mix van lichte informatie en muziek. Dat laatste was zeer uitéénlopend: chansons, jazz, licht klassiek tot zelfs opera's.

Tot ver in de zeventiger jaren deed Radio Andorra het heel goed in Frankrijk en had ook nog een etherfrequentie met Spaanstalige programma's. Vanaf einde jaren zeventig liep de populariteit van het station terug, dit ten gunste van Radio Sud dat zich meer op de jeugd richtte. Op 9 april 1981 werden de uitzendingen van Radio Andorra gestaakt en ging men samenwerken met Radio Sud. Uiteindelijk hadden de Fransen toch gewonnen. Tegenwoordig zendt Radio Sud uit via verschillende FM-frequenties in Frankrijk.

Hier niet populair - Al met al toch wel een interessant radioverhaal al heb ik zelf nooit veel naar Radio Andorra geluisterd. Als ik destijds af en toe over de kortegolf zat te draaien bleef ik wel eens even hangen bij deze zender maar die Franse programmering was ook voor mij niet bijster interessant. Toch zit er nog een onderdeel in de Radio Andorra geschiedenis dat de moeite waard is want een tijdje waren er Nederlandstalige uitzendingen. Dat is een aardig verhaal en kun je lezen in deel 2.