MediaNostalgie

Amerikaanse TV

Door Nico Fintelman (Smits)

Jarig - Inmiddels hebben we in Nederland meer dan 20 jaar commercieele televisie. Het was in october 1989 dat RTL-Veronique begon, opgezet door de Veronica boys (Lex Harding, Wout Bordewijk. Peter de Jager en op de achtergrond Rob Out). Deze mannen zouden er zelf niet zo succesvol mee worden maar toen de grootaandeelhouders uit Luxemburg er RTL4 van maakten was het hek van de dam.

In het spoor van deze zender volgden alle andere zenders en kregen we langzamerhand de situatie waarin we nu zitten en zijn commerciele tv-stations in grote getalen aanwezig. Het is bijna niet te geloven maar tot in de tachtiger jaren was een dergelijke vorm van TV totaal onbekend in ons land. De publieke omroepen waren er fel tegen (concurentie) en met behulp van politieke vriendjes (= bijna alle politieke partijen) werd commerciele televisie altijd tegengehouden. Dat lukte heel aardig totdat we ons ook hier moesten gaan houden aan de nieuwe regels die de EU ons verplicht stelde.

Eén Europa houdt ook vrij verkeer van media in en dus moest men hier halverwege de jaren tachtig commerciele buitenlanders zenders op de kabel gaan toestaan. Nog wel buitenlands maar met een vette knipoog naar Nederland, denk maar aan SKY-Channel met Countdown, Linda de Mol en adverteerder Bondstec die daardoor tienduizenden videorecorders op de Nederlandse markt wist af te zetten (dat laatste is iets wat uiteindelijk op een grote oplichterszaak uitliep maar dat is een ander verhaal).

RTL Veronique - En zo was RTL-Veronique ook zo’n “buitenlandse” zender maar dan heel brutaal in het Nederlands. En hoe de Publieken het ook probeerden met rechtszaken en procedures, het was niet meer tegen te houden. Dat was in 1964 nog wel anders geweest. Met als voorbeeld Radio Veronica dat uitzond vanaf een zendschip op de Noordzee startte TV-Noordzee. Voor televisie signalen is het, in tegenstelling tot middengolf radio, wel belangrijk dat de uitzendantennes stil staan dus een schip als locatie was geen optie.

Derhalve werd een stalen mini-eiland gebouwd dat eigendom was van de Reklame Exploitatie Maatschappij, kortweg REM. De uitzendingen kwamen dus vanaf het REM-eiland en daar kon de overheid wel wat tegen doen want dit vehikel stond met zijn “poten” op de zeebodem en daar golden de regels van de internationale wateren niet (in tegenstelling tot een zendschip). En dus kon de overheid de REM binnen no-time een kopje kleiner maken. TV-Noordzee was overigens een leuke zender met Amerikaanse series zoals Mr. Ed en later zou uit dit avontuur de TROS voortkomen.

VARA - Veel tegenwerking dus altijd van de Publieke Omroepen als het om commerciele televisie ging. Maar al heel lang geleden konden we via hen in Nederland kennis maken met Amerikaanse commercieele tv. Wie weet dat nog ? Het was 26 april 1980 en de VARA had een jubileum. Dat wilden ze eens op een heel andere wijze vieren en besloten werd om een dag lang Amerikaanse televisie te brengen. Nou heeft men in de Verenigde Staten een vorm van publieke omroep maar die is heel beperkt en dus hebben we het wat dat land betreft eigenlijk altijd over commercieele televisie. Een opmerkelijk actie dus van de VARA die in die tijd nog erg anti-Amerikaans was en ook heel socialistisch (= anti kapitalistisch dus anti commercie). Er werd uitgezonden op een zaterdag van 12.00 uur ‘s middags tot 02.00 uur ‘s nachts.

Ook dat was sensatie want in die tijd werd er overdags nauwelijks uitgezonden door de Nederlandse televisie en ook niet na 24.00 uur. Voor veel mensen werd het dus interessant want in een tijd dat er nog geen videorecorders en DVD-spelers waren en ook geen internet kenden nog maar weinig mensen de Amerikaanse televisie. Bovendien werd er nog niet massaal naar de VS gereisd dus ook op die manier hadden maar weinigen de mogelijkheid Amerikaanse TV te zien.

Mislukt ? - Die zaterdag zat ik er op tijd klaar voor. Er werd dus letterlijk een doorsnee Amerikaanse televisiedag uitgezonden en zo waren er dus series, nieuws, quizzen, muziekprogramma’s e.d. van de televisiezenders uit de Verenigde Staten. En net zoals daar in de V.S. er tussendoor ook hier commercials, de originele Amerikaanse wel te verstaan. Ik vond het prachtig en ik niet alleen. Enkele dagen later werd bekend dat er massaal was gekeken en deze uitzending hoog gewaardeerd werd. Met name dat laatste zal er de oorzaak van zijn dat van deze dag niet veel is terug te vinden. De VARA was dus tegen commercieele tv en had toch min of meer de bedoeling de mensen te laten kennis maken met een ‘verschrikkelijke’ vorm van televisie. Plat vermaak dat ook nog eens werd onderbroken door reclame. Het moet dus bij die omroep nogal zijn tegengevallen dat de Nederlanders

dat anders zagen. Een voorteken daarvan waren de laatste twee uitzenduren van de bewuste dag. Tussen 00.00-02.00 uur was dat geen Amerikaanse TV meer maar een media discussieprogramma onder leiding van Sonja Barend en daar was lang niet iedereen negatief over wat ze hadden gezien. Ik weet, het is allemaal een voetnoot in de televisiegeschiedenis, maar toch……. Het was voor die tijd bijzonder en zoals uit dit stukje blijkt is niet iedereen het vergeten.