MediaNostalgie

Invicta Londen

13 oktober 2012 door: Nico Fintelman (Smits)

Opvallend - Van de vele radiopiraten die Engeland heeft gekend valt er één een beetje op: Radio Invicta. In de eerste plaats omdat het een naamgenoot is van mijn eigen voormalige radiostation hier in Nederland. In de tweede plaats omdat het één van de eerste gespecialiseerde stations van Engeland was. Radio Invicta in Londen was namenlijk een soulstation. In de derde plaats omdat ze met allerlei andere zaken het eerst waren.

Moeilijke start - In 1970 kende Londen natuurlijk al een populaire radiopiraat, dat was Radio Jackie dat ook op deze website wordt beschreven. Iets wat de piraten

in Nederland vroeger niet kenden en pas in deze eeuw gebruikelijk is geworden in dit wereldje, was in Engeland al vrij snel gewoonte. Piraten nodigden hun luisteraars op bepaalde avonden uit in de pub om zo ook het persoonlijke contact mogelijk te maken. Ook Radio Jackie deed dat en het was op zo'n kroegavond dat twee luisteraars van Jackie met elkaar in gesprek kwamen. Het waren Tony Johns en Peter St. Crispian.

Beide waren groot fan van de Amerikaanse soulmuziek en kwamen op het idee om een radiostation te starten dat alleen maar deze muziek zou gaan brengen. Een zender was vrij snel geregeld en ergens in 1970 kwam het station onder de naam Radio Invicta in de ether. Zoals meestal het geval is, ging dat ook hier moeizaam. Opvallend was dat het één van de eerste piraten was die op FM uitzondt maar met een slechte modulatie (geheel Engeland was toen nog zeer middengolf minded).

Soul over London - Meteen al een vaste luisteraar van het station was Bob Tomalski. Na enige tijd kon hij het gemodder met de techniek niet meer aanhoren en zocht contact met Tony en Peter. Bob Tomalski had verstand van zendertechniek en zette zich meteen enthousiast in voor het station, in feite zou hij in de vele jaren daarna de belangrijkste man van Invicta worden. Bob zorgde voor een goede zender met behoorlijk vermogen en een goede antenne constructie. En vanaf dan knalde het station eruit met een mooi signaal en goede ontvangst in een groot gedeelte van de Engelse hoofdstad. En dat alles met de slogan 'Radio Invicta, Soul over London'.

Net zoals in Nijmegen - Een aardig overeenkomst met de piraterij in Nijmegen is dat ook Invicta in Londen als uitzendlocatie hoge flatgebouwen gebruikte. Men had sleutels van de toegangsdeuren naar de daken van de flats en kon dus op een hoge locatie de zendantennes plaatsen, garantie voor een verre ontvangst. Het signaal kwam dan, ook weer net zoals in Nijmegen, ofwel van een aangesloten bandrecorder ofwel werd met een zendertje vanuit de studio aangestuurd. Een gebied van waaruit men veelal werkte was de wijk Battersfield omdat deze hoog ligt.

Het station begon met onregelmatige uitzendingen met die werden steeds verder uitgebreid totdat men in de loop van de jaren zeventig iedere dag in de ether was. Ook zo'n overeenkomst met de Nijmeegse piraten: op een gegeven moment was er een redelijk gedoogbeleid van de overheid en het station werd daardoor niet vaak opgepakt en kon het zo goed volhouden. Radio Invicta werd een 24-uurs station aan het einde van de zeventiger jaren en was de eerste Engelse piraat die in stereo uitzondt. Opmerkelijk: de luisteraars konden ook bellen voor verzoekplaten. Hiervoor werden in de programma's telefoonummers genoemd van telefooncellen in Londen. De medewerkers stonden daar enkele uren per dag te wachten op de telefoontjes van de luisteraars.

Disco - Invicta was dus begonnen als soulstation maar had ook programma's die gewijd waren aan blues, jazz en zelfs gospel. Maar zoals bekend kwam halfweg de jaren zeventig de disco in grote mate opzetten. Aangezien deze muzieksoort een afgeleide is van de soul werd er daardoor steeds meer disco gedraaid op Invicta. En uiteindelijk in de tweede helft van dat decennium werd het station een echt disco station. Sommige van de deejay's van het eerste uur hadden daar moeite mee en vertrokken maar de anderen gingen moeiteloos over. Invicta kwam vervolgens ook met discoshows en deed eveneens disco-gigs in de discotheken.

Daardoor kwamen ook echte club deejays een programma doen op het station dat hiermee de toonaangever werd op dit gebied. En iets dat in de jaren tachtig algemeen populair werd had Invicta (alweer als eerste) al eind jaren zeventig, de mixprogramma's Hierin mixten de jocks platen en muziekstijlen door elkaar en maakten daarmee shows die wel 2 uur konden duren. Ook werden voor de luisteraars regelmatig bustrips georganiseerd naar soul en disco festivals elders in Engeland.

Het is niet altijd feest - En dan komen we in de jaren tachtig. Er komen steeds meer piraten en ook stations die soul en disco gespecialiseerd zijn. De concurentie wordt groot, met name die van Radio JFM en Radio Horizon. Dit zijn soul/disco piraten die commercieel en dus financieel veel beter in elkaar zitten. Maar ook sabotage van de zenders en antennes van Invicta niet schuwen. En daarmee zakt de populariteit van het station. De concurentie wordt groot en daarmee zakt de populariteit van het station. Vanaf 1981 komen er ook steeds meer oppakacties en de nodige medewerkers moeten voor de rechter komen waar stevige boetes worden uitgedeeld.

Door de vele oppakacties is het station minder frequent in de ether maar men knokt nog enige jaren door. Als dat steeds meer problemen geeft huurt men nog een tijdlang een aantal uren per week zendtijd bij collega piraat Skyline Radio maar langzaam gaat het kaarsje uit. In juni 1984 wordt Radio Invicta Londen voor het laatst gehoord en keert definitief niet meer terug in de ether.. Enige van de mensen achter het station worden helaas niet oud. Tony Johns overlijdt in 1999 en Bob Tomalski in 2001.