Blauwe enveloppen
Door Nico Fintelman (Smits)

 

 

Channel Islands - Aan de zuidkant van Het Kanaal voor de kust van het Franse Bretagne liggen de eilandjes Jersey, Guernsey, Sark en Alderney. Daartussen liggen nog een paar heel kleine onbewoonde eilandjes en tesamen vormen ze de zelfstandige eilandengroep The Channel Islands. Maar het maakt wel deel uit van Groot Brittanie.

De eilandjes zijn populair bij toeristen. Ze zijn namelijk nogal idylisch en hebben een goed klimaat. Dat laatste geldt overigens niet alleen voor het weer maar ook financieel want Jersey en Guernsey zijn zogenaamde belasting eilandjes. Daar merkt de vakantieganger niets van maar wel degenen die zakelijk bezig zijn. Je kunt als niet ingezetene hier een firma oprichten die dan niet echt boekhoudplichtig is, grote geheimhouding gewaarborgd is en onder een heel laag belastingtarief valt.

Als je je met wat algemenere handel bezighoudt en voor-al ook internationaal bezig bent dan kun je zo'n firma gebruiken om de belasting te ontwijken in het land waar je vandaan komt en waar het belastingtarief geheid tien-tallen malen hoger is dan op Jersey en Guernsey. Op deze eilanden wordt je
firma vertegenwoordigd door een plaatselijke advocaat of Trustkantoor. In de tijden van de etherpiraterij heb ik daar ook ervaring mee gehad en ik heb het dan over Delta Radio 90 Nijmegen.
 
 

Prinses - Ik moest aan dat laatste terug denken toen enige jaren geleden in ons land commotie ontstond omdat bekend werd dat de Nederlandse prinses Christina haar financieele zaken behartigd via een firma op Guernsey. Zij heeft na het overlijden van haar ouders (voormalig koningin Juliana en Prins Bernhard) tientallen miljoenen Euro's geerfd en omdat ze woonachtig in en ingezetene is van Engeland zou ze er daar heel veel belasting over moeten betalen. Vandaar dus de keuze om dat geld weg te sluizen naar Guernsey waar er niet veel belasting over hoeft te worden betaald en het kapitaal vrijwel in stand blijft. Begrijpelijk maar in dit geval toch een beetje omstreden. In Nederland zijn we verplicht om netjes belasting te betalen (en behoorlijke percentages) en sjoemelen wordt bestraft. Hetzelfde geld voor Engeland. Maar uitgerekend de zus van ons staatshoofd houdt zich bezig met belastingontwijking. Dat is niet zo sjiek en vandaar de commotie.

 

Problemen - Delta Radio dus. Het was voorjaar 1985 en de Nijmeegse belastingdienst had de dan twee grote piraten van die stad, Delta en Keizerstad, op de korrel. Er ging nogal wat reclamegeld om in dat radiowereldje en dat was feitelijk allemaal zwart geld. Er werd geen BTW afgedragen en ook geen inkomstenbelasting en vennootschapsbelasting. Integendeel, er was voor de overheid helemaal niets te vinden over het zakelijke reilen en zeilen van de stations en vandaar dat er acties gepland werden. We stopten eind juni 1985 met Delta omdat een aantal medewerkers de problemen liever niet verder wilden afwachten en via een vereniging werd een deal gemaakt met de belastingdienst over de achterliggende periode. Maar met een aantal mensen startten we in september 1985 toch weer met Delta Radio want radiomaken was nou eenmaal de grote hobby. Hetgeen wel betekende dat er zakelijk en financieel gezien wat moest worden geregeld om nieuwe problemen te voorkomen.

 

Delta op Jersey - Met Hans van Dalen, een kennis van me in Den Haag regelde ik vervolgens zo'n firma op Jersey die verant-woordelijk zou worden voor Delta Radio. Formeel werd vanaf Jersey gefaktureerd aan de adverteerders (waardoor we ook niets te maken hadden met Nederlandse BTW) en al het reclamegeld verdween formeel ook naar de bankrekening van de firma op Jersey waarvoor we dus een advocaat in de hoofdstad St.Helier als vertegenwoordiger hadden. Het systeem werkte goed. De Nijmeegse belastingdienst vroeg gegevens over de firma op in Jersey en na de nodige summiere opgave besloot men dat de constructie klopte en Delta niet kon worden aangepakt.

Ook een incassobureau uit Den Haag dat wat Nederlandse zaakjes regelde voor de firma in Jersey werd later gecontroleerd maar daar kon ook niet de directe connectie met Delta worden aangetoond. Omdat er geen Nederlandse boekhouding was kon de overheid verder ook geen zicht krijgen op Delta Radio en dat is er mede de oorzaak van geweest dat de mensen achter Delta Radio nooit grote problemen hebben gehad met de overheid. Aardige bijkomstigheid was dat we slechts weinig belasting betaalden. Grappige herinnering, ik zie mezelf nog iedere week aan de balie staan bij een Nijmeegse bank om daar de financieen richting Jersey af te handelen (er was nog geen internet). Als ik die bank uitliep stond ik altijd "oog in oog" met het hoofdbureau van politie hetgeen nogal eens een glimlach op mijn gezicht bracht.

 

Keizerstad niet - In het najaar van 1985 kreeg Keizerstad FM dezelfde problemen en ook zij besloten een formeel bedrijf op te starten. In een gesprek met de leiding adviseerde ik hen het Jersey systeem maar zij wilden er toch maar een echte Nederlandse BV van maken. Mijn tegenwerping was dat ze dan veel meer belasting moesten betalen maar nog belangrijker: een formele Nederlandse boekhouding gaf de overheid de mogelijkheid om alles precies te volgen. Je kon dus door justitie worden veroordeeld op je eigen boekhouding. Maar bij Keizerstad wuifden ze die bezwaren weg, het ging de overheid alleen maar om inbeslagname van de apparatuur en een relatief kleine boete voor degene die werd opgepakt. Helaas kreeg ik einde jaren tachtig gelijk en werd de Keizerstad leiding inderdaad veroordeeld als criminele organisatie naar aanleiding van de gegevens in hun Nederlandse boekhouding.

Internationaal - Belastinglanden zijn meestal kleine staatjes die grote belastingvoordelen bieden aan ondernemingen c.q. ondernemers uit andere landen die de financiele zaken via hun land willen laten lopen. Normaliter zouden deze zaken nooit in zo'n land terecht komen dus voor zo'n landje betekenen een paar procent belasting van de omzet, inkomsten die ze anders niet zouden hebben. In combinatie met veel activiteiten voor de plaatselijke banken, advocaten en trustkantoren dus goed voor de economie. Allerlei handige jongens maar ook grote multinationals regelen zo een gedeelte van hun zaken via de belasting staatjes. In Europa zijn dat behalve Jersey en Guernsey ook Liechtenstein, Andorra en Monaco en in mindere mate Luxemburg.

In dat laatse geval gaat het meer om de aantrekkelijkheid van het bankgeheim. Overigens was ooit ook Oostenrijk een land met bankgeheim, je kon daar in een bepaald gebied bankrekeningen op nummer openen. Niet op naam dus, hetgeen 100% anonimiteit garandeerde. Maar nadat Oostenrijk toetrad tot de Europese Unie werd dit onder druk van deze organisatie afgeschaft. En daar zit natuurlijk de pijn. Al die andere landen zijn niet blij met belastingstaatjes want die kosten hen geld. En meer en meer wordt vanuit de inmiddels machtige EU druk uitgeoefend op de kleine staatjes om te stoppen met hun activiteiten. Maar in de rest van de wereld blijven dan nog genoeg mogelijkheden zoals op de Virgin Islands, de Cayman Islands en Bermuda.

Nederland de gootste ? - Eén van de grootste belasting staten is wonderwel Nederland. Daar merken U en ik niets van, wij brengen bijna de helft van ons inkomen naar de schatkist. Maar grote ondernemingen die honderden miljoenen aan omzet hebben worden hier grote fiscale voordelen gegund. Als je dan formeel je hoofdkantoor in Nederland hebt hoef je bij genoemde gigantische omzetten slechts een paar procent belasting te betalen in plaats van het normale veel hogere tarief. En zo hebben veel mutinationals formeel hun hoofdkantoor in Nederland, vaak betreft het niet meer dan een kamertje in een kantoorpand. Overigens wordt daar, ook alweer onder druk van de EU, al wel wat van teruggenomen.

Popmuzikanten - Bij de ondernemingen die deze constructie hanteren horen ook de grootverdieners uit de popmuziek. Wie herinnert zich nog dat The Rolling Stones begin jaren zeventig heel demonstratief emigreerden naar Frankrijk omdat ze vreselijk veel belasting moesten betalen in Engeland ? De kranten stonden er vol van. Enkele jaren later kwamen de Stones er achter dat Frankrijk ook niet zaligmakend was en dat het daar fiscaal gezien ingewikkeld in elkaar zit en er jaren achteraf allerlei fraaie belastingaanslagen kunnen komen. Tijd om maar weer eens iets anders te bedenken. (het leverde wel de fraaie dubbel LP 'Exile on main street'op die daar in Zuid Frankrijk werd opgenomen).

En zo heeft de multinational Rolling Stones BV inmiddels al meer dan 30 jaar het hoofdkantoor in Amsterdam. En ook de rockgroep U2 heeft zijn zakelijke hoofdkantoor in onze hoofdstad. Begrijpelijk maar ook opmerkelijk want zanger Bono verklaart altijd dat de Ierse Republiek zijn thuis is en het beste en mooiste land van de wereld is. Maar blijkbaar even niet als het om zijn geld gaat. Bovendien is Bono zeer maatschappij kritisch en doceert overal in de wereld hoe het op deze aarde zou moeten toegaan als het gaat om verdeling van de aardse zaken. Een kwestie van de juiste moraal dus. Maar belasting ontwijken zoals Bono doet wordt nou niet gezien als een goede moraal. Maar goed, we vergeven het hem want U2 heeft heel veel prachtige muziek gemaakt evenals The Rolling Stones. In dat verband: Ook prinses Christina is musicus, zangeres van klassieke muziek wel te verstaan, maar dat is niet aan mij besteed.

 
 
 
 
Terugkeren naar de MN home